Podcasts 'De 4 sleutels voor een effectieve les'

Welkom op het podcast kanaal van ‘De 4 sleutels voor een effectieve les’.

Op dit kanaal kunt u podcasts beluisteren van onderwijskundige drs. Theo Wildeboer over lesgeven op de (basis)school. De uitzendingen duren gemiddeld tussen de 30 en 50 minuten. Wildeboer (zelf ooit als leerkracht begonnen) is auteur van het boek ‘Slim! De vier sleutels voor een effectieve les‘. Hij traint directeuren en leerkrachten in lesgeven en ondersteunt hen bij het voeren van reflectiegesprekken daarover.

In iedere aflevering ontvangt Wildeboer een inspirerende gast die vanuit zijn of haar (deel) expertise vertelt over wat belangrijk is voor een krachtige les. Evidence-informed is daarbij het uitgangspunt. Het gespreksonderwerp wordt telkens gelinkt aan de vier sleutels voor een effectieve les of aan het lerarenvak.

Zou het niet beter zijn om academisch geschoolde leerkrachten voor de klas te zetten? Is directe instructie altijd de beste manier om les te geven? Leren leerlingen beter als je ook kun metacognitieve vaardigheden ontwikkelt? Wat zijn de bewezen leerstrategieën om ‘vergeten’ te gaan? Geeft meer leertijd ook betere leeropbrengsten? Bestaat er zoiets als ‘breinleren’ of is dit de zoveelste pedagogische onzinhype?

Kortom: Inhoudelijk, kritisch, evidente-informed, informatief en praktisch. Luister zelf!

De podcasts zijn ook te beluisteren op het podcast-kanaal van ITunes. De podcasts worden 1 week voor publicatie aangekondigd via de LinkedIn-pagina van ‘De vier sleutels’.

Prof. dr. Lydia Krabbendam – februari 2020

‘Breinleren’ is hip in onderwijsland. Menig schoolteam volgde al een studiedag of jaaropening rondom deze grijze, mysterieuze massa. De gedachte is: dankzij de meest recente kennis over ons brein is het mogelijk onderwijs voor leerlingen radicaal te verbeteren. Maar is deze neuro-claim gerechtvaardigd? Over deze vraag ga ik in gesprek met professor dr. Lydia Krabbendam van de VU in Amsterdam. Als onderwijsneuropsycholoog richt zij zich in haar onderzoekswerk onder andere op de vraag hoe het brein zich gedraagt tijdens het leren en of en zo ja wat je hiermee moet.

Dr. Pedro De Bruyckere – januari 2020

Als we iets willen leren over effectief lesgeven, dan moeten we zeker ook te rade gaan bij dr. Pedro De Bruyckere. Hij is mijn volgende gast in de podcast over ‘de 4 sleutels voor een effectieve les’. Samen met andere wetenschappers (bijvoorbeeld prof. dr. Paul Kirschner) schreef De Bruyckere interessante boeken over leerkrachtgedrag en wat je kunt doen voor een hoog leerrendement. Een van de thema’s die hoog correleert met onderwijsresultaten is ‘het activeren van voorkennis’. In ieder boek over Directe Instructie wordt het belang hiervan onderstreept, maar zelden goed uitgelegd. In deze uitzending staan we daarom stil bij de vraag waar ‘activeren van voorkennis’ over gaat (en waarover niet), hoe je voorkennis kunt meten en welke mogelijke risico’s kleven aan het activeren van voorkennis bij leerlingen uit achterstandsmilieus.

Dr. Pieternel Dijkstra – november 2019

Deze vraag staat centraal in alweer de vijfde podcast-uitzending van De vier sleutels voor een effectieve les. Veel leerkrachten en schoolteams zijn ermee in de weer, maar heeft het eigenlijk wel nut? Gaan leerlingen met andere woorden hierdoor écht beter leren en verbeteren dan de prestaties? Dr. Pieternel Dijkstra, wetenschapper en auteur, schreef er in 2015 een interessant boek voor leerkrachten over (‘Effectiever leren met leerstrategieën’) en binnenkort komt er een beproefde test op de markt om vast te stellen in hoeverre kinderen belangrijke leerstrategieën beheersen. Beluister de podcast en laat horen wat je ervan vindt!

Prof. dr. Paul A. Kirschner – Deel 2 – oktober 2019

In deel 2 van de podcast met prof. dr. Paul Kirschner (een internationaal erkend en veelgeprezen onderwijswetenschapper) gaan we dieper in op het lesgeven zelf. Wie speelt eigenlijk de hoofdrol in de les? Wat doet een vakbekwame leerkracht? Zijn er bepaalde lestechnieken waarmee je leerlingen een grote dienst bewijst? Natuurlijk staan we ook stil bij de afscheidsrede van Kirschner als hoogleraar bij de Open Universiteit (13 december 2019) en het symposium dat rond zijn emeritaat wordt georganiseerd over ‘nut en betekenis van onderwijswetenschappen voor het maken van goed onderwijs’. Hieronder is een aantal interessante links te vinden.

Prof. dr. Paul A. Kirschner – Deel 1 – september 2019

In deze aflevering is prof. dr. Paul A. Kirschner mijn gast. Kirschner is sinds 1 juni emeritus hoogleraar onderwijspsychologie aan de Open Universiteit en veel leraren kennen hem van zijn boeken Op de schouders van reuzen, Jongens zijn slimmer dan meisjes en Juffen zijn toffer dan meesters. Kirschner is ook internationaal een veelgeprezen onderzoeker. Zo ontving hij een eredoctoraat in Finland en is hij betrokken bij internationale wetenschappelijke instituten.

“Onderwijs moet efficiënt, effectief en bevredigend zijn voor zowel de leerling als de docent”, zo stelt Kirschner, en wanneer we deze criteria op onze lessen toepassen, dan sneuvelen er een flink aantal romantische ideeën over leren op school. Bijvoorbeeld de idee dat leerlingen geoefende ‘zelfontdekkers’ zijn. Ook gaat Kirschner in op de 21e-eeuwse vaardigheden (die volgens hem helemaal niet bestaan!) en vertelt hij bevlogen over belangrijke technieken tijdens de les, bijvoorbeeld om ‘vergeten’ tegen te gaan.

Prof. dr. Anna Bosman – augustus 2019

In deze aflevering is prof. dr. Anna Bosman mijn gast. Bosman is hoogleraar op de leerstoel ‘Dynamiek van leren en ontwikkeling’ (Radboud Universiteit) en directeur van de universitaire opleiding voor leerkrachten. Bosman is een groot voorstander van de ‘academisch geschoolde leerkracht’. Waarom? Ze weten nu eenmaal meer over leren en ontwikkeling, kennen de doorgaande leerlijnen beter en snappen gemiddeld genomen beter hoe expliciete directe instructie in elkaar steekt.

Verder: leerkrachten realiseren zich heel vaak niet dat ze onbedoeld de kansenongelijkheid in hun klas versterken, in plaats van deze te verminderen. In deze podcastaflevering legt Bosman uit hoe dat zit en wat je als leerkracht hieraan kunt doen.

Ook het wensenpakket van ‘Curriculum.nu’ komt ter sprake. Als dit pakket aan doelen en didactische aanpakken in Nederland wordt ingevoerd, dan zullen onze kinderen nog veel slechter gaan presteren op taal en rekenen, aldus Bosman. We gaan kelderen op de internationale rankings. Bosman signaleert wel een hele positieve kentering. Steeds meer leerkrachten komen op voor hun vak. Ze willen weer tijd en energie gaan stoppen in echt lesgeven.

Gerelateerde artikelen van prof. dr. Anna Bosman

Tips voor de praktijk; Zo leer je kinderen lezen en spellen in groep 3
Schraven-Bosman; 2007
Lees het artikel

The ecology of spelling instruction: effective training in first grade
van Leerdam-Bosman-van Orden; 1998
Lees het artikel

Vernooy betoogt dat de kennisbasis in Nederland omtrent effectief lesgeven mager is en schoolteams daardoor een gemakkelijke prooi van slimme verkopers worden die hun niet bewezen onderwijsaanpakken aan de man brengen: ‘breinleren’, ‘bewegen tijdens het leren’, ‘gepersonaliseerd onderwijs’ en programma’s om de ‘zelfsturing’ van leerlingen te vergroten zijn hier voorbeelden van.

Tot slot vertelt Vernooy over het belang van onderwijskundig leiderschap op school. De directeur moet gefocust zijn op goede resultaten en veel vaker ingrijpen als leerkrachten menen naar hun eigen inzichten over ‘wat werkt’ te kunnen handelen.

Gerelateerde artikelen van dr. Kees Vernooy

Schoolleiders LET OP! Onderwijsmythen ontmaskert
Vernooy; 2017
Lees het artikel

In principe kan elk kind leren lezen
Vernooy; 2017
Lees het artikel

De leereffecten van het Enschedese lees- en rekenverbeterplan
Kappen-Vernooy; 2016
Lees het artikel

Het belang van onderwijskundig leiderschap
Vernooy; 2017
Lees het artikel

Goed leren lezen;
Arnoutse-Vernooy; 2018
Lees het artikel

Podcasts ‘De 4 sleutels voor een effectieve les’

Welkom op het podcast kanaal van ‘De 4 sleutels voor een effectieve les’.

Aflevering 7: ‘Breinleren’ is hip in onderwijsland

Prof. dr. Lydia Krabbendam – februari 2020

Gerelateerde links van prof. dr. Lydia Krabbendam

Aflevering 6: Hoe belangrijk is het ‘activeren van voorkennis’ bij de start van de les?

Dr. Pedro De Bruyckere – januari 2020

Gerelateerde links van dr. Pedro De Bruyckere

Aflevering 5: Heeft het nut om leerlingen leerstrategieën aan te leren?

Dr. Pieternel Dijkstra – november 2019

Gerelateerde links van dr. Pieternel Dijkstra

Aflevering 4: Strategieën voor beter lesgeven.

Prof. dr. Paul A. Kirschner – Deel 2 – oktober 2019

Gerelateerde links van prof. dr. Paul A. Kirschner

Aflevering 3: Onderwijs moet efficiënt, effectief en bevredigend zijn voor zowel de leerling als de docent.

Prof. dr. Paul A. Kirschner – Deel 1 – september 2019

Aflevering 2: De academisch geschoolde leerkracht

Prof. dr. Anna Bosman – augustus 2019

Gerelateerde artikelen van prof. dr. Anna Bosman

Aflevering 1: Wat is van belang voor goed lesgeven?

Dr. Kees Vernooy – juli 2019

Gerelateerde artikelen van dr. Kees Vernooy